De eerste moord van El Castillo

5 mei 2011 - San José, Costa Rica

 

De avond dat de eerste moord van El Castillo plaats vond, lagen wij al in bed. Een dag die al bijna voorbij was, die al bijna vergeten was als alle andere dagen, ging alsnog de lokale geschiedenisboeken in.

Wanneer je ´s ochtends vroeg in El Castillo (Nicaragua) de kade opstapt heb je er een lange reis opzitten, zelfs met de snelle lancha over de Rio San Juan: 10 uur op een boot vol mensen en bananen over Lago Nicaragua naar San Carlos en daarna nog twee uur op de rivier. Het is een dorp van niks, maar het ligt aan de rand van de jungle met genoeg dieren om toeristen te lokken. En er is – als je er toch bent – een oud fort, ooit gebouwd door de Spanjaarden om zich te verdedigen tegen piraten en later de Engelsen. Het dorp is eigenlijk niet meer dan een straat die parallel aan de rivier loopt, met nog een klein straatje daarachter. De straten eindigen waar de jungle weer begint. Je kunt hier alleen maar via het water komen. Behalve het fort zijn er wat hotels, wat restaurants die allemaal hetzelfde serveren, er is een kerk, een school en een honkbalveld.

Sinds de Engelsen en de laatste piraten El Castillo het roven niet meer waard vonden, is er weinig meer gebeurd in het dorp. In El Castillo kun je, vertelde onze gids, onder de sterren in slaap vallen met je kleren links van je en je schoenen rechts van je en ze de volgende dag op precies dezelfde plek weer terugvinden. Blijkbaar kan dit niet in de rest van Nicaragua, waar bendes rondzwerven die de schoenen en kleren verwisselen om het niets vermoedende slachtoffer later in grote verwarring achter te laten. El Castillo is ´muy tranquillo´ volgens onze gids, erg rustig, en hij klonk trots toen hij het vertelde. Tot zaterdag 30 april. De dag waarop wij door de jungle wandelden en apen zagen. De dag waarop we het fort hebben bekeken en later de kleine begraafplaats van El Castillo bezochten. De dag waarop overal in het dorp de grote, rode satellietschotels werden geïnstalleerd die waren uitgedeeld door Claro, een grote telecomprovider en men zich in de kerk voorbereidde op de zaligverklaring van Paus Johannes II. Als er die dag verder niets was gebeurd, was het zelfs een feestelijke dag geweest. Maar het werd de dag van de eerste moord van El Castillo.

In de nacht van zaterdag op zondag zijn we drie keer wakker geworden. De eerste keer van geweerschoten, zo dichtbij dat je het nog net met vuurwerk zou kunnen verwarren, maar eigenlijk beter weet. Het waren er zeven of acht waarvan er twee raak waren in de buik van het slachtoffer, zo zouden wij later horen. De tweede keer werden we gewekt door een luid jammerende vrouw, het geluid van een moeder die zojuist haar kind heeft verloren. De derde keer door een groepje schreeuwende mannen. Zo ´s nachts, toen we nog niet wisten wat er gebeurd was en alles anders klonk, leek het alsof ze terugkwamen van een avond stappen. Maar de mannen schreeuwden om gerechtigheid nadat hun buurjongen was neergeschoten. Zo zouden we later horen.

De ochtend na de moord hebben we verschillende mensen gesproken over wat er was gebeurd, maar nog steeds is het verhaal voor ons niet helemaal helder. Er was iemand dronken, maar misschien was iedereen wel dronken. Er was vrijwillige politie - mogelijk het slachtoffer, mogelijk de dader - en later ook onvrijwillige politie die iemand mee heeft genomen. En er zijn nog mensen voortvluchtig.

Toen we net in Nicaragua aankwamen, beschreef iemand ons hoe een Nica-begrafenis er uitziet. Het klonk bijna als een vrolijk straatfeest. In plaats van een rouwkaart, rijdt een auto rond met luidsprekers op het dak om het wie, wat, waar en wanneer om te roepen. Iedereen die het hoort is uitgenodigd. Bij de familie van de overledene wordt volgens goede traditie brood, sigaretten en rum uitgedeeld, waarbij het eten uitgebreider en de rum ouder is naarmate je je dat kunt veroorloven. Een trieste dag die met genoeg eten en drank gezellig zou worden om niet alleen te rouwen, maar ook om het leven te vieren. In El Castillo rijdt er de ochtend na de moord geen auto rond. In een dorp met maar anderhalve straat is dat niet nodig en bovendien heeft niemand er een auto. Bij een van de huizen is het druk, er staan mensen in het huis en op de veranda waar men schuilt voor de eerste echte regenbui van dit jaar. Gedurende de dag zal iedereen uit El Castillo zich even of wat langer melden. Hoewel het druk is, wordt er weinig gepraat, weinig gegeten en niet gedronken.

Het is raar om aanwezig te zijn bij zo´n grote gebeurtenis voor zo´n klein dorp. Normaal zit je als toerist in je eigen bubbel. Vanuit die bubbel kijk je naar het land waar je op bezoek bent, maar uiteindelijk zweef je er overheen zonder dat je echt iets meekrijgt van het leven dat de mensen daar leiden, wat ze bezighoudt en waar ze over praten. Het contact dat je hebt is vaak vriendelijk, soms zelfs hartelijk, maar de rolverdeling tussen de toerist en de gastheer blijft altijd aanwezig. Tot dat er iets gebeurt waardoor de bubbel uiteen spat en je midden tussen de mensen zit. Voor heel even ben je onderdeel van dezelfde geschiedenis die over tientallen jaren nog steeds in de vorm van oude verhalen en anekdotes over tafel zal gaan.

Maar dit is slechts van korte duur, want met de volgende bestemming stijgt onze bubbel alweer op. Terwijl wij de ochtend na de moord wachten op de boot om naar Costa Rica te gaan, wordt een kist met daarover een felgeel zeil, zojuist opgehaald in San Carlos, door vier mannen op de kade getild. In een dorp zonder mortuarium worden dit soort zaken blijkbaar snel geregeld zodat de hitte en vochtigheid geen tijd hebben om zich met de overledene te bemoeien. Niet veel later arriveren de eerste boten met netjes geklede familieleden. Met hun rolkoffers achter zich aan vertrekken zij richting het huis. Het is nog vroeg. Wie weet wordt het nog gezellig.

 

 

Foto’s

10 Reacties

  1. jezus:
    5 mei 2011
    en ik maar denken dat mn zus de hele dag in de hangmat ligt lekker niks mee te maken terwijl haar vriend zich over de e-reader ontfermt...
    man, hier kan paul van loon nog een puntje aan zuigen. hopelijk is jullie costaricaanse avontuur meer in de stijl van een alison roberts danwel een fiona mc arthur of wie dan ook uit de bouquetreeks van harlequin.
  2. Michiel:
    5 mei 2011
    Jopie, jij bent de Gabriel Garcia Marquez van Latijns-Amerika. Zou handig zijn als je even mooi kan schrijven over verkeersovertredingen...
  3. Anniek:
    7 mei 2011
    Schitterende beschrijving. Ik zit alweer op het volgendé verslag te wachten
  4. Maarten:
    9 mei 2011
    Ha Jopke en Suus,

    Wat een verhalen...erg leuk om te lezen!

    Kus, Maarten
  5. maaike:
    9 mei 2011
    Weer met veel genoegen jullie avonturen gevolgd. een moord meemaken van zo dichtbij is niet leuk maar kan je in Nederland ook overkomen. De jungletochten zijn wel fantastisch , wij hebben er in Suriname ook in gelopen en met een goede gids is dat geweldig. Geniet verder, veel liefs Maaike
  6. Floris:
    10 mei 2011
    Goed dat ze jullie niet te pakken hebben weten te krijgen!

    Suus: nog dikke kus voor je verjaardag!
    Neef: wat een belachelijk goede en grappige schrijver ben je! Ik zeg Jop for Mr Columnist of the year 2011!
    En oh ook mooie foto's en geniet van Costa Rica!
  7. Oda:
    14 mei 2011
    Een beetje laat, maar ik geniet ontzettend van jullie avonturen. Een avontuur om echt in een boek uit te geven.
    dikke kus van Oda
  8. Brex:
    16 mei 2011
    En dat op 30 april!
  9. mieke:
    17 mei 2011
    Het duurde even voordat ik door had dat het in het echie was.
    Laat het niet e, he.ch ter worden, want dan ie het niet leuk meer.
    Je hoort niet veel van ons, maar.........wij wel van jullie.
    dikke kus van ome en tante M

    Hier alles goed.
    Wij sturen wel een paar kids naar jullie toe
  10. guze:
    19 mei 2011
    Heb nu pas jullie fantastische reisverslagen gelezen! Hoop de rest ook te kunnen vinden. Was ik nog maar 30! Helaas niet, dus genieten we op ons eigen nivo, 6 weekjes met de caravan door Europa.
    Geniet weer verder, veel liefs en hug van Guzeen Michael